Γεωπολιτική καταιγίδα απειλεί την οικονομική σταθερότητα – Έξι μέτωπα ανησυχίας για την Αθήνα

Η σκιά της κρίσης στη Μέση Ανατολή βαραίνει πλέον αισθητά πάνω από την ελληνική οικονομία, μετατρέποντας τις προσδοκίες σταθερότητας σε διαρκή άσκηση ισορροπίας. Η πιθανότητα γενικευμένης ανάφλεξης στην περιοχή δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως ακραίο σενάριο, αλλά ως εν εξελίξει απειλή με άμεσες και έμμεσες προεκτάσεις.

Στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έχει σημάνει σιωπηρή κινητοποίηση, καθώς οι αναλύσεις κινδύνου συγκλίνουν προς την εκτίμηση ότι έξι κρίσιμα σημεία της οικονομικής δραστηριότητας βρίσκονται σε κατάσταση ευπάθειας. Από την ενέργεια και τον τουρισμό, έως τη ναυτιλία και τις εξαγωγές, η Ελλάδα εισέρχεται σε ένα τοπίο αυξημένων αβεβαιοτήτων – με τους δείκτες να καταγράφουν ήδη πρώιμους κραδασμούς.

Παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις από τον αρμόδιο υπουργό –ο οποίος μετά το ECOFIN επανέλαβε πως η ελληνική οικονομία «παραμένει ανθεκτική»– η πραγματικότητα σταδιακά διαμορφώνεται πιο περίπλοκη από τις προβλέψεις. Οι εξαγγελθείσες φοροελαφρύνσεις προς τη μεσαία τάξη, αν και δεν τίθενται άμεσα υπό επανεξέταση, παραμένουν ευάλωτες σε ένα νέο κύκλο αναθεώρησης στόχων, εφόσον η κρίση αποκτήσει μακροχρόνια ή περιφερειακή διάσταση.

Έξι ζώνες τριγμών σε ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον

1. Ενέργεια: Οι διεθνείς τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζουν ανοδικά, εν μέσω εντεινόμενης αστάθειας. Η πιθανή επέκταση της σύρραξης επιτείνει τον φόβο ελλείψεων και οδηγεί σε νέο κύμα ενεργειακής ανασφάλειας. Για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, αυτό μεταφράζεται σε αυξημένο κόστος – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον πληθωρισμό και την κατανάλωση.
2. Εξαγωγές: Το εμπόριο με το Ισραήλ, ύψους περίπου 1 δισ. ευρώ το 2024, βρίσκεται στο στόχαστρο της γεωπολιτικής αστάθειας. Καθυστερήσεις, αυξημένα κόστη και αβεβαιότητα πλήττουν ιδιαίτερα τους βιομηχανικούς τομείς που εξαρτώνται από κρίσιμες αγορές.
3. Τουρισμός: Η ισραηλινή αγορά, που τροφοδότησε με 621 εκατ. ευρώ τα τουριστικά έσοδα το 2024, δείχνει σημάδια επιβράδυνσης. Η χρονική συγκυρία –μέσα στην καρδιά της θερινής περιόδου– δημιουργεί ανησυχίες για τη δυναμική του κλάδου.
4. Ναυτιλία: Η ένταση στα στενά του Ορμούζ και ευρύτερα στους θαλάσσιους διαδρόμους μεταφοράς ενέργειας επιφέρει αυξημένες πιέσεις στη ναυτιλιακή δραστηριότητα. Οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη μεταφορά πετρελαίου και LNG βλέπουν ήδη να διαμορφώνονται νέες απαιτήσεις, κόστος και προκλήσεις.
5. Πληθωρισμός: Με τον δείκτη να αγγίζει το 2,5% τον Μάιο και τις αυξήσεις να εντοπίζονται σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, η διατήρηση υψηλών τιμών ενέργειας απειλεί με νέο γύρο πληθωριστικών πιέσεων.
6. Ανάπτυξη: Ο στόχος για ανάπτυξη 2,3% το 2025 τίθεται πλέον υπό αίρεση. Αναλυτές προβλέπουν ότι σε περίπτωση παρατεταμένης ή γεωγραφικά εκτεταμένης κρίσης, η οικονομική δραστηριότητα θα μπορούσε να υποχωρήσει κατά 0,7% του ΑΕΠ ετησίως – ένα πλήγμα που δύσκολα θα μείνει χωρίς συνέπειες και σε δημοσιονομικό επίπεδο.

Σταυροδρόμι στρατηγικών επιλογών

Η κατάσταση απαιτεί ευελιξία και άμεση προσαρμογή – όχι απλώς παρακολούθηση. Η ελληνική οικονομία, αν και παρουσίασε σημάδια ανάκαμψης και επενδυτικής κινητικότητας, παραμένει εκτεθειμένη σε εξωγενείς κρίσεις και διαρθρωτικές αδυναμίες. Η τρέχουσα συγκυρία καθιστά περισσότερο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη ενίσχυσης της ανθεκτικότητας, όχι μόνο μέσω ευρωπαϊκών μηχανισμών, αλλά και με εθνικές στρατηγικές πρόβλεψης και πρόληψης.

Η επαγρύπνηση του οικονομικού επιτελείου είναι ασφαλώς θετική, αλλά δεν αρκεί. Η νέα κρίση μπορεί να μην είναι εσωτερική, όμως οι συνέπειές της θα είναι – και ενδέχεται να επηρεάσουν σε βάθος πολιτικές επιλογές, κοινωνικά δεδομένα και οικονομικές προτεραιότητες.